To pytanie zadałam sobie kilka lat temu, gdy stanęłam przed lustrem, spoglądając na swoje odbicie, nie mogąc zrozumieć, dlaczego coraz częściej odczuwam przygnębienie. Co więcej, moje myśli były coraz bardziej zdominowane przez pesymizm, a zwykłe czynności dnia codziennego zaczynały wydawać się przytłaczające. Moja diagnoza: jaskra. Choroba, której nie widać na pierwszy rzut oka, ale która zmienia życie. A potem depresja, która skradła mi radość z najmniejszych chwil. Zaczęłam się zastanawiać: czy jedno naprawdę prowadzi do drugiego? A może te dwie choroby żyją obok siebie, nie mając ze sobą nic wspólnego? Kiedy postanowiłam zgłębić ten temat, odkryłam rzeczy, które mnie zaskoczyły i które zmusiły mnie do głębszej refleksji.
Jaskra i depresja. Dwie choroby, które mogą mieć wspólne korzenie, ale także oddzielne ścieżki. Obie są wyniszczające, ale w bardzo różny sposób. Jaskra jest przewlekłą chorobą oczu, która prowadzi do stopniowej utraty wzroku, a depresja to stan psychiczny, który często prowadzi do poczucia beznadziei, smutku i utraty zainteresowań. Czy te dwie choroby mogą wchodzić ze sobą w interakcje? Co mówi na ten temat nauka? I przede wszystkim – jak można z nimi żyć, gdy obie zaczynają zagrażać naszemu dobrostanowi?
Jaskra: choroba niewidoczna, ale potwornie realna
Zanim przejdę do odpowiedzi na pytanie, warto zrozumieć, czym właściwie jest jaskra. To choroba oczu, której głównym mechanizmem jest uszkodzenie nerwu wzrokowego, często związane z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. W początkowych stadiach choroby objawy mogą być niemal niewidoczne. Może minąć dużo czasu, zanim pacjent zauważy jakiekolwiek zmiany w widzeniu. I właśnie to czyni jaskrę tak niebezpieczną – nie czujemy jej, nie jesteśmy świadomi postępującego uszkodzenia, dopóki nie jest już za późno, by je zatrzymać.
Jaskra może przybierać różne formy, od jaskry otwartego kąta, która rozwija się powoli, po jaskrę zamkniętego kąta, która może wystąpić nagle i powodować bardzo silny ból. W obu przypadkach skutki są podobne: utrata wzroku. I chociaż współczesna medycyna zna skuteczne metody leczenia i kontrolowania jaskry, to i tak wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona wpływać na jakość życia. Wiele osób zaczyna zauważać zmiany w postaci utraty pola widzenia, ale w tym czasie choroba może być już w zaawansowanej fazie.
Z kolei depresja, której zaczynają doświadczać osoby z jaskrą, nie jest tylko wynikiem obawy o utratę wzroku. To nie tylko kwestia strachu o przyszłość, ale także emocjonalnego ciężaru, jaki nakłada na osobę choroba przewlekła. W miarę jak jaskra postępuje, zaczynają pojawiać się inne trudności – trudność w wykonywaniu codziennych czynności, ograniczenie mobilności, a także poczucie izolacji społecznej. W miarę jak życie staje się coraz bardziej ograniczone, pojawia się smutek, który z czasem może przerodzić się w prawdziwą depresję.
Jaskra i depresja: Związek, który nie jest przypadkowy
Zastanawiając się, czy jaskra nasila depresję, nie mogłam nie natrafić na badania, które wskazują na istnienie takiego związku. Badania przeprowadzone na grupie pacjentów z jaskrą sugerują, że osoby, które cierpią na tę chorobę, są bardziej narażone na rozwój depresji w porównaniu z ogólną populacją. Według jednej z publikacji opublikowanej w „Journal of Glaucoma” osoby z jaskrą mają o 20-30% wyższe ryzyko wystąpienia depresji w porównaniu z osobami bez tej choroby. Badania te wykazały także, że depresja może występować równolegle z jaskrą i mieć wpływ na skuteczność leczenia, a także na sposób, w jaki pacjenci radzą sobie z chorobą.
Wszystko to nie jest przypadkowe. Istnieje wiele czynników, które mogą tłumaczyć, dlaczego jaskra i depresja występują razem. Po pierwsze, zmiany w wzroku mogą prowadzić do poczucia utraty kontroli nad własnym życiem, co może z kolei prowadzić do obniżenia nastroju i depresyjnych myśli. Po drugie, przewlekła choroba, jaką jest jaskra, wymaga stałej opieki medycznej, co może wiązać się z ciągłym stresem i niepewnością. Wreszcie, ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu – trudności w wykonywaniu zwykłych czynności, jak prowadzenie auta, czytanie książek, oglądanie telewizji – mogą prowadzić do poczucia osamotnienia i izolacji, które są typowe dla depresji.
Jak można sobie pomóc? Praktyczne rozwiązania
Jeśli zauważasz u siebie objawy jaskry i jednocześnie borykasz się z depresją, nie jesteś sam. Istnieje wiele sposobów, które mogą pomóc ci poradzić sobie z tymi trudnościami.
1. Regularne leczenie jaskry
Przede wszystkim najważniejsze jest, aby nie zaniedbywać leczenia jaskry. Regularne wizyty u okulisty, kontrolowanie ciśnienia wewnątrzgałkowego i stosowanie zaleconych leków mogą pomóc w opóźnieniu postępu choroby. Warto także rozmawiać z lekarzem o wszelkich trudnościach, które napotykasz podczas leczenia, a także o wpływie choroby na twoje samopoczucie psychiczne.
2. Terapia psychologiczna
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia depresji, zwłaszcza u osób z przewlekłymi chorobami. Pomaga to w nauce radzenia sobie z emocjami, zmianą myślenia i obniżeniu poziomu stresu. Warto poszukać terapeuty, który ma doświadczenie w pracy z osobami z chorobami przewlekłymi, aby mieć pewność, że sesje będą dostosowane do twojej sytuacji.
3. Aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna może pomóc w poprawie samopoczucia. Choć może to być trudne, szczególnie w przypadku problemów ze wzrokiem, warto spróbować aktywności, które nie obciążają zbytnio oczu – np. spacery, joga czy pływanie. Ruch ma ogromny wpływ na nastrój, a także na zmniejszenie objawów depresji.
4. Wsparcie społeczne
Współczesny świat, pełen technologii, daje nam mnóstwo możliwości, by utrzymać kontakt z bliskimi osobami. Korzystaj z tych możliwości, dziel się swoimi uczuciami i nie zamykaj się w sobie. Wsparcie rodziny, przyjaciół i grup wsparcia dla osób z jaskrą może znacząco poprawić twoje samopoczucie.
5. Mindfulness i techniki relaksacyjne
Ćwiczenia oddechowe, medytacja, mindfulness – to wszystko techniki, które pomagają w obniżeniu poziomu stresu. Skupienie się na chwili obecnej, bez myślenia o tym, co może się zdarzyć w przyszłości, jest kluczowe w walce z depresją.
Podsumowanie
Jeśli cierpisz na jaskrę i zauważasz u siebie objawy depresji, pamiętaj, że nie jesteś sam. Istnieje wyraźny związek między tymi dwoma chorobami, a ich wzajemna interakcja może utrudniać życie. Jednak istnieje wiele skutecznych metod, które mogą pomóc w radzeniu sobie z tymi trudnościami. Regularne leczenie jaskry, terapia psychologiczna, aktywność fizyczna, wsparcie społeczne i techniki relaksacyjne to kluczowe elementy w walce z tymi wyzwaniami. Pamiętaj, że masz kontrolę nad tym, jak reagujesz na te choroby, i że istnieje pomoc, której warto szukać.